Bài thơ "NGUYÊN TIÊU"

Ta hình dung: một đêm trăng tròn đầu tiên của năm mới,trên một chiếc thuyền lẫn trong khói sương (đầu năm còn rét,hơi nước bốc lên thành "khói sương",tức 
sương mù),cụ Hồ cùng các đồng chí của mình trên thuyền đó bàn chuyện cơ mật (còn tại sao không họp trong rừng thì chịu).Nửa đêm xong việc,thuyền quay mũi về chỗ ở,thuyền lúc này  như chứa đầy trăng.

Đã có nhiều người dịch bài này.Hình như ông Xuân Thủy là người dịch đầu tiên,nhưng các bậc lão làng nhận xét là chưa đạt (chuyển dạng thơ  THẤT NGÔN TỨ TUYỆT thanh LỤC BÁT và dịch còn thiếu ý...)

Bài của ai đó (quên tên vì HN đọc lâu  ngày thì câu cuối lại không có đoạn"dạ bán quy lai".

Dạo này rau đắt như gạo,hết hàng sớm,H.N múa rìu  đăng lại,biết đâu những cây đa cây đề làng Hóp cũng như các cô bác,anh chị nhiều nơi lại dịch hay hơn.

Xin mời ạ.

NGUYÊN TIÊU

KIM DẠ NGUYÊN TIÊU NGUYỆT CHÍNH VIÊN
XUÂN GIANG,XUÂN THỦY TIẾP XUÂN THIÊN
YÊN BA THÂM XỨ ĐÀM QUÂN SỰ
DẠ BÁN QUY LAI NGUYỆT MÃN THUYỀN.

(Các bác ấy giải nghĩa KIM DẠ là " đêm nay" -cũng như KIM THIÊN là " hôm nay".
YÊN BA là "khói sóng"...)


Nếu chép được HÁN TỰ thì các cụ các bác dễ biết rõ nghĩa của từng chữ,vì âm hán việt có nhiều từ đồng âm nhưng khác nghĩa hoàn toàn,như "thiên" có chữ nghĩa là "nghìn",có chữ nghĩa là "trời",nhưng người Tầu nói KIM THIÊN là" hôm nay",họ không nói hoặc viết là "kim nhật"v.v...)

Vậy nghĩa của bài ấy như thế này :

(Đêm nay rằm tháng Giêng trăng rất tròn.Sông xuân,nước xuân liền trời xuân.Sâu trong làn khói sương (của mặt sông) bàn chuyện quân sự.Nửa đêm trở về(chỗ ở thì thấy,hoặc cảm giác là) đầy thuyền trăng.)

Ông XUÂN THỦY dịch:

Rằm xuân lồng lộng trăng soi
Sông xuân nước lẫn màu trời thêm xuân
Giữa dòng bàn bạc việc quân
Khuya về bát ngát trăng ngân đầy thuyền.
---
(H.N  thấy chưa sát  bởi: "rằm xuân" còn có thể là rằm tháng Hai,tháng Ba. Bài dịch còn bỏ 4 từ "yên ba thâm xứ ... nên có người nói "chưa đạt" cũng có lý)

Một người nào đó đã dịch:

Đêm tết Nguyên tiêu nguyệt sáng ngời
Xuân sông xuân nước lẫn xuân trời
Khói sương nơi vắng bàn quân sự
Đêm xuống đầy thuyền ánh nguyệt soi
---------
( Người ta lại thấy câu đầu không dịch thoát chữ NGUYỆT.Câu cuối "Đêm xuống đầy thuyền ánh nguyệt soi" thì thiếu so với nguyên tác "dạ bán quy lai")


DỊCH THOÁT,DỊCH SÁT quả  là không dễ!